เขาวัง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พระนครคีรี เป็นพระราชวังฤดูร้อน ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) โดยทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระราชวังขึ้นบนยอดเขาสมน ในปี 2396 และพระราชทานนามว่า “พระนครคีรี” เป็นพระราชวังที่ผสมผสานสถาปัตยกรรมแบบไทย จีน และตะวันตก ตั้งอยู่บนยอดเขา 3 ยอด ได้แก่

• ยอดเขาด้านทิศตะวันออก เป็นที่ตั้งของวัดมหาสมณาราม วัดเก่าแก่ที่มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา ประกอบด้วยพระอุโบสถ ศาลาการเปรียญ และหอระฆัง
• ยอดเขากลาง เป็นที่ตั้งของพระธาตุจอมเพชร ซึ่งเป็นเจดีย์ทรงลังกาบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
• ยอดเขาด้านทิศตะวันตก เป็นที่ตั้งของพระราชวังอันเป็นที่ประทับของรัชกาลที่ 4 ประกอบด้วย พระที่นั่งเพชรภูมิไพโรจน์ พระที่นั่งปราโมทย์มไหสวรรย์ พระที่นั่งเวชยันต์วิเชียรปราสาท พระที่นั่งราชธรรมสภา หอชัชวาลเวียงชัย หอพิมานเพชรมเหศวร์ พระที่นั่งสันถาคารสถาน หอจตุเวทปริตพัจน์ ศาลาทัศนานักขัตฤกษ์

ต่อมาทรงโปรดเกล้าฯ ให้มีการบูรณะพระนครคีรี จนเสร็จสมบูรณ์ในปี 2405 และเสด็จประทับอยู่ที่นี่เป็นเวลานานหลายปีจนสวรรคต จากนั้นในปี 2532 กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนพระนครคีรีเป็นโบราณสถาน และเปิดให้ประชาชนเข้าชมได้จวบจนถึงปัจจุบันนี้